Жаратылыстану пәні.Тақырып:"Ғарышта не бар?"

Содержимое файла:

Мұғалімнің аты-жөні:

Таржманова А.У.

Пән/Сынып:

Жаратылыстану 4 «Ә» сынып

Күні

12.04.21ж

Сабақтың тақырыбы:

Ғарышта не бар?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты

4.4.1.1жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау

4.4.2.1- жекелеген ғарыш денелерін сипаттау.

• қоршаған әлемдегі құбылыстарды, үдерістерді және нысандарды зерттеудің қажеттілігін түсіну.
• жаңа сабақта алған білімдерін өмірде қолданады.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар:
• Тірек сөздерді есте сақтайды.
• Оқушылар жер ғаламшарының шарға ұқсайтынын біледі;
• Ғарыштағы 4-5 ғаламшарларды есте сақтайды және ең алғаш ғарышқа ұшқан жануарларды біледі.

Оқушылардың басым бөлігі:
• Жердің шарға ұқсайтынын анықтайды;
• Ғарышкерлердің атын атайды.

Кейбір оқушылар:
• Тақырып бойынша тірек сөздерді үш тілде біледі және сабақта қолданады.

Ресурстар

Жұлдызды аспанның картасы;
Ең танымал шоқжұлдыздардың суреттері.
Интернет-ресурстар:
Астрономия тарихы туралы бейнефильм.
Астрономия https://bilimland.kz/kk/courses/zharatylystanu/zher-zhane-halam/lesson/astronomiya; https://bilimland.kz/kk/courses/zharatylystanu/zher-zhane-halam/lesson/harysh-kengistigin-alhashqy-zertteu-kezengi

https://bilimland.kz, http://imektep.kz/tabigat, интербелсенді тақта, флипчарт, тест.

Күтілетін нәтижелер

Оқушылар:
Ғарыш ұғымымен танысады;
Астрономияның аспан денелерін және оларда жүретін барлық үдерістерді зерттейтін ғылым екенін түсінеді;
Шоқжұлдыздар терминімен танысады және оның мағынасын түсінетін болады;

Тілдік мақсат

Негізгі терминдер мен сөз  тіркестер:
Қазақша  Орысша  Ағылшынша
Ғарышкер Космонавт  Astronaut
Скафандр Скафандр  Space suit
Зымыран  Ракета    Rocket

Сабақта диалог үшін қолданылатын тіл.
Талқылауға арналған сұрақтар:
Ғарышқа ұшқан жануарлардың аты қалай аталады?

Қазақстандық қандай ғарышкерлерді білесің?

Ю.А. Гагарин кім?

Тірек сөздер

Астрономия, ғарыш, шоқжұлдыз.

Саралап оқыту тапсырмалары

Ұжымдық жұмыс

Жаңа тақырыптың түсіндірілуі

Тапсырманы ұсыну және дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету

Жеке жұмыс

Тапсырманы ұсыну, оқушылар өз бетімен орындауы

Уақыты

Кезеңдері

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

3минут

Басы

І. Қызығушылықты ояту.
Өткенді пысықтау

Ынтымақтастық ахуал қалыптастыру.

«Жұмбақтар жаңбыры» әдісі қолданылады.

Самұрық құс самғады,
Көктен өтіп.
Айға жетіп,
Жеңілдеді салмағы. (Ғарыш кемесі)

Аспанда бір алып құс,
Ызғып ұшып барады.
Қарап тұрсақ ғажайып,
Соңында із қалады. (Зымыран)

Құстан аумайды,
Көкте зулайды. ( Ұшақ )

Біздің елімізде қандай таулар бар? Олар қалай аталады?

-Егінді қандай жерге салады? Неліктен

Топқа бөлу:Оқушылар таяқшаға тағылған өз фотоларын таңдап алады. Кері бетіндегі суреттер арқылы топқа бөлініп отырады.

1-топ« Жұлдыз»

2-топ: «Ай»

3-топ: «Жер»

ҚБ: 1-10 балдық жуйе

Оқулық

минут

Ортасы

ІІ. Мағынаны тану

Ғарыш, аспан, Жер, жұлдыз дегенде не елестейді? (оқушылар пікірін тыңдау).
2. Мұғалімінің кіріспе әңгімесі.
(Берілген суреттер бойынша аспан денелері, жұлдыз т. б. туралы баяндау)
— Сендердің елестеткендерің шындықпен сәйкес келді ме?
— Ғарышта не бар? (Ғарыш — бұл шексіз кеңістік, онда сан алуан ғарыш денелері бар)
Ерте заманда адамдар аспанда көрінетін жұлдыздарды аспан күмбезіне қағылып тұрған шегелер деп есептеген.
Ежелгі астрономия.
Оқушылар шағын топтарға бөлінеді.
— Балалар, қалай ойлайсыңдар “Ежелгі адамдар астрономиямен не үшін айналысты?
— Олар нені байқаулары мүмкін еді? (Олардың назарын суретке аударып, болжам жасап көруді тапсырамын)

Топтарға жұлдыздар туралы аңыздардан үзінді беріледі. Оқушылар өздері оқи отырып, тауып алған ақпараттарын тірек сөздердің көмегімен жазып алуды тапсырамын.
Топ мүшелері міндеттерді бөліп алып: олардың жартысы шоқжұлдыздардың суреттерін салады, келесі бөлігі шоқжұлдыздарды бірнеше сөзбен сипаттай алады, қалған оқушылар кітаптың мұқабасын әзірлей алады. Тапсырманы орындап болған соң, әр топ өз жұмыстарын сыныптың талқылауына ұсынады.
Зерттеу барысында қойылатын сұрақтар:
— Не себепті осы шоқжұлдыз таңдап алындың?
— Ол несімен қызықты?
— Шоқжұлдыздарды ажырату не үшін қажет болды?
— Жұлдыздар қандай заңдылықтарға бағынады?
— “Астрономия” сөзінің аудармасы қалай екен?
Топтар бір-біріне «Неге?» – деп, сұрақ-жауап жүргізеді. — Ғарышкер киімі қалай аталады? (скафандр)

— Тұңғыш ғарышкерді атаңыздаршы?

— Тұңғыш әйел-ғарышкер кім?

1961 жылдың 12 сәуірінде, бір орынды «Восток» кемесімен, тұңғыш рет Совет Одағының азаматы Юрий Алексеевич Гагарин ғарышқа көтерілді, С.П. Королевта өз арманына жеткен болатын. Кейіннен көп орынды «Восход» кемесі іске қосылды, тағыда көптеген кемелер жасалды, олармен Совет Одағының және шетелдік ғарышкерлер орбитаға барып барып, ғарыш кеңістігін зерттеуде өз үлестерін қосты, олардың ішінде әйел-ғарышкер В.Терешкова да бар еді.

Енді міне балалар қазақ халқының «Бір қазақ ұшса ғой» — деген арманы қашан орындалды?

— Ең алғашқы қазақ ғарышкерін атаңыз, ғарышқа қашан көтерілді?

Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров — Қазақстанның тұңғыш ғарышкер ұшқышы

1946 ж маусымның 27-інде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы,

«Бірінші май» ұжымшарында дүниеге келген, қазақ. Жоғары білімді. Техника ғылымдарының докторы, профессор, академик, авиация генерал-майоры.

1991ж 2 қазанда Байқоңыр ғарыш алаңынан “Союз ТМ — 13” ғарыш кемесімен ұшып, “ Мир” орбиталдық комплексінде өзге ғарышкерлермен бірге сегіз тәулік бойы ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізіді.

1991ж қазаннаың 10-ында ғарыш кемесімен Жерге қайтып қонды. Ғарышта өтеген мерзімі — 7 күн 22 сағат 13 минут.

— Тоқтар Әубәкіровтен кейін ұшқан қазақ ғарышкері кім еді?

-Талғат Мұсабаев Амангелдіұлы – ғарышкер

1951 жылы Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Қарғалы аулында дүниеге келген. Ол – Қазақстан Республикасының әрі Ресей Федерациясының ұшқыш-ғарышкері.

Т.А. Мұсабаев Рига қаласындағы авиация инженерлік институтын, кейін Ақтөбе жоғарғы ұшқыштар училищесін бітірген. 1986 жылы азаматтық авиацияның 30 жаттығу дайындығынан өтіп, осы саланың ұшқышы мамандығын алды.

Қазақтың қара баласы Талғат Мұсабаев ғарышқа қасиетті Құран

кітапты, туған жердің бір уыс топырағын, көк байрақты ала ұшқан.

1994ж. ғарышқа 1-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-19) 126 күн ғарышта өткізген.

1998 ж. ғарышқа 2-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-27) 208 күн ғарышта өткізген. Гиннестің үздік табыстар кітабынде бір айдың ішінде 5 рет не бары 30 сағат 8 минут ұзақтығымен ашық ғарышқа шыққанны жазылып алынған.

Ұшқанда американ ғарышкері Л. Эйартс пен ресей ғарышкері (шуваш ұлтынының өкілі) Николай Бударинмен бірге.

Қонғанда ресей ғарышкерлері Николай Бадурин мен Юрий Батуринмен бірге.

2001ж. ғарышқа 3-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-32) 8 күн ғарышта өткізген.

— Ғарышкерлер тағамдарының қайда сақталатынын білесіздер ме? (арнайы тюбиктерде).

Астрономия https://bilimland.kz/kk/courses/zharatylystanu/zher-zhane-halam/lesson/astronomiya

Көрсетілген бейнежазба арқылы Галактикамызды сипатта

Топтық жұмыс.1 топ-«Пазл» құрастыру әдәсі. — Пазл арқылы мекен-жай атауларының тізбегін құрастыру.

2топ –«Элементтерді жинақтау»Күн жүйесінің моделін түрлі-түсті қатырма қағаздан жасау.

3топ «Зерттеушілік конференция». Ресурстарды қолдана отырып Галактиканың моделін ермексаздан жасау

Сергіту сәтінде қимылдар жасалады.

Дескрипторы:-Негеш пен Эвриканың қайда жүргенін анықтай алады;

— Фотосурет арқылы Галактиканы сипаттай алады Галактиканы сипаттай алады;

Дескриптор

— Суреттің көмегімен Галактиканың модельін жасай алады:

ҚБ: 1-10 балдық жуйе

5 минут

бекіту

(Д) 4 — тапсырма Үлестірмелі материалмен жұмыс.(кесте толтыру)

Ғарыш дегеніміз не?

1. Анықтама.

2. Тану.

3. Ерекшелігі.

4. Салыстыру.

5. Экологиясы.

6. Қорытынды.

7. Нәтиже.

1. Анықтама.
Жерді қоршаған бүкіл дүние Әлем немесе Ғарыш деп аталады.
2. Тану.
Ғарыш денелеріне: ғаламшарлар, Жер серіктері, жұлдыздар, кометалар, астероидтар жатады.
3. Ерекшелігі.
Ғарыштағы қашықтық өлшемі үшін көп жағдайда жарықтың таралу жылдамдығы бірлік ретінде алынады. Жарық секундына 300 000 км жылдамдықпен таралады.
4. Салыстыру.
Күн – қатардағы жұлдыздардың бірі.
Жер – шар тәрізді дене.
5. Экологиясы.
Күн – жан-жағына жарық сәуле және орасан зор мөлшерде жылу таратады. Бұл болмаса жер бетін қара түнек басар еді.
6. Қорытынды.
Ғарышқа жол 1957 жылы 4 қазанда ашылды. Кеңес Одағында Жердің жасанды серігі ұшырылды. 1961 жылы 12 сәуірде Ю.А. Гагарин ғарыш кемесімен жер шарын айнала ұшты.
7. Нәтиже.
Жердің жасанды серіктері халық шаруашылығына үлкен қызмет көрсетеді. Телехабарлар беріледі. Радио, телефон байланыстары жүргізіледі. Ауа райы алдын ала болжанады.

Тапсырмаларды орындайды

ҚБ: 1-10 балдық жуйе

Жұмыс дәптері

2минут

Рефлексия

Кері байланыс : «Зымыран» әдісі.Оқушылар өз суреттерін үш түсті зымыранға қондырады.

«Жасыл»-барлығы түсінікті болды.сабақ ұнады.

«Қызыл»- әліде білгім келеді .

«Сары»- ғарыш әлемін меңгеруде қиындықтар болды.

Оқушылар тапсырма бойынша ой қорытып, өз іс — әрекеттерін айтады.