Содержимое файла:
Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: Атмосфералық қысым.
Торричелли тәжірибесі. Барометр.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: Оқушыларға
атмосфералық қысым туралы түсінік беру.
Торричелли тәжірибесі туралы айту, атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құралдармен таныстыру;
2. Дамытушылық: Оқушылардың өз бетінше
ойлау қабілетін дамытып, алған білімдерін жеткізе білуге үйрету;
3. Тәрбиелік: Оқушыларды жан –
жақтылыққа өмірмен байланыстыра
отырып тәрбиелеу;
Пәнаралық байланыс: География, математика
Сабақтың типі: Демонстрациялау, бақылау
сабағы
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, барометр, кубик
Сабақтың әдісі: Талдау, сұрақ – жауап, зерттеу
Сабақтың жүрісі:
І. Ұйымдастыру бөлімі
А) оқушылармен амандасу;
Б) кезекші көмегімен сыныпты түгендеу;
В) оқушылардың назарын сабаққа аудару;
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
1. Қатынас ыдыстарға қандай ыдыстар жатады?
2. Кез – келген пішінді қатынас ыдыстардағы сұйық деңгейлері бірдей бола ма?
3. Тығыздығы әртүрлі сұйық бағанының биіктігі мен тығыздығына байланысты формула қандай?
4. Су құбырының қандай түрлері бар?
5. Су құбырын не үшін пайдаланамыз?
6. Тұрмыстық су құбырының қажеттілігі?
7. Өнеркәсіптік су құбырының қажеттілігі?
ІІІ. Жаңа сабақ
1. Жаңа сабақты түсіндіру.
Ауа қабаты – атмосфера деп аталады. Атмосфера грекше «атмос» — бу, «сфера» — шар деген екі сөзінен құралған.
Бұл туралы келесі сабақта толығырақ айтатын боламыз. Ал, енді 17 ғасырда итальяндық ғалым Эванджелиста Торричелли жасаған тәжірибелерін қарастырайық.
Торричелли қондырғысы атмосфералық қысымды өлшеу үшін пайдаланылады. Атмосфералық қысымды сынап бағанының биіктігі бойынша есептейді. Атмосфералық қысымның бірлігі ретінде 1 милиметр сынап бағаны (1 мм сын.бағ.) алынады.
1 мм сын.бағ = 133,3 па = 1,33 гПа.
Атмосфера тарапынан біздің денемізге әрекет ететін күштің мәнін есептеп көрейік. Қалыпты жағдайда атмосфералық қысым 105 Па екені белгілі.
Берілгені: Шешуі: Шығарылуы:
Р = 105 Па Ғ = 105 н/м ∙ 1 м2 = 105 н
S = 1 м2 Ғ = PS
Т/к: Ғ – ? Жауабы: Ғ = 105 н
Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал – барометр (грекше «барос» — ауырлық, «метрео» — өлшеймін) деп аталады.
2. Физикалық диктант (Түсіп қалған сөздерді табу)
1. Қысым – белгілі бір бетке түсетін ……… нәтижесін сипаттайтын шама.
2. Атмосфера грекше …………………..
3. Торричелли қондырғысын …………. өлшеу үшін пайдаланылады.
4. Атмосералық қысымды өлшеу үшін …………….. қолданылады.
5. Атмосфералық қысымның бірлігі ретінде ……………… алынады.
3. Сиқырлы кубик.
Кубикті лақтырып бетіне түскен формуланы оқып, өлшем бірлігін айту және қандай физикалық шама.
1. P = F/S
2. Fa = mg
3. ρ = m/V
4. Fүйк = μN
5. Ʋ = S/t
6. F = kx
4. Кім жылдам?
1. 160 м2 ауданға 800 Н күш әрекет етеді. Қысымды анықтаңдар.
2. Судың 0,7 м тереңдіктегі қысымын анықтаңдар.
3. Адам суда 8 м тереңдікке дейін сүңги алады. Осы тереңдіктегі адамға әрекет ететін су қысымын есептеп табыңдар. (теңіз суының тығыздығы 1030 кг/м3)
5. Артық термин
1. Паскаль, Ньютон, метр, аудан, килограмм
2. Қысым, сантиметр, күш, жылдамдық
3. Көбейту, бөлу, қосу, өшіру, азайту
4. Тығыздық, уақыт, мегаНьютон, масса
5. мегаНьютон, килоНьютон, көлем, гектоНьютон
Сөздік домино
7. Кім тапқыр?
1. Ауа қабаты қалай аталады?
2. Атмосфера қандай сөзден құрылған?
3. Эванджелиста Торричелли қай елдің ғалымы?
4. Торричелли қондырғысы не үшін пайдаланылды?
5. Эванджелиста Торричелли қай жылдары өмір сүрген?
6. 1 мм сынап бағаны қанша Паскальға тең?
7. Барометр не үшін қолданылады?
8. Барометр – анероид құрылысы қандай?
9. Барометр – анероид қандай мағынаны береді?
10. Барометрді алып жүру неліктен қауіпті?
ІV. Сабақты қорытындылау
V. Оқушыларды бағалау
VІ. Үйге тапсырма
§50, §51 24 – жаттығу «Сөзжұмбақ» құрастыру
Сабақ аяқталды.
Сау болыңыздар!
Қ о р ы т ы н д ы.
Бізді қоршаған әлемді тану жаңа білім алуға, жинақталған білімдерімізді, өмірлік тәжірибемізді дамытуға, білімдер жүйесін қорытындылауға игерілген. Білімдер негізінде тәжірибелер алуға жол табады.
Ақпараттық технологияда компьютерлерді, мультимедиялық құралдарды, интерактивті тақталарды пайдалану арқылы сабақ өткізу үрдісі жаңартылады. Физика – экспериментті ғылым.
Компьютерді пайдалану экспериментті жеңілдетеді және нәтижелерін есептеуде, қорытынды жасауда зор көмек көрсетеді.
Мұғалім сабағының тартымды, қызықты өтуі оқушылардың ғылыми дүниеге деген көзқарасының дұрыс қалыптасуына жағдай жасайды.
Физика сабақтарының тиімділігін, нәтижелігін арттыру, өздігінен білім алу, өзін – өзі терең тануы т.б саналы, сапалы, жоспарлы өтуіне мұғалім ықпалы зор.
Әр сабақтың өзіндік орны бар. Егер мұғалім оқушылардың қабілетіне қарай сол өрнекті құра білсе, сабаққа ықыласы аумайтын оқушы болмайды.
Сабақтың тартымды, түсінікті түсіндірілуі оқушылардың сабаққа ынтасын арттырудың бірден — бір жолы.
Білім алуға құштарлық мұғалімнің біліміне және әрбір сабақтың «жаңалықпен» қарулауына байланысты.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. «Физика» журналы №5, 2009 ж
2. «Қазіргі мектеп» журналы №1-2, 2012 ж
3. «Темірқазық» журналы №1, 2012 ж
4. «Ел ертеңі – kz» журналы №4(15) 2012 ж
5. «Физика және информатика» №3, 2012 ж
