Содержимое файла:
Қазақ әдебиеті 7-сынып 12.02.2015
Сабақтың тақырыбы: Ғабит Мүсірепов «Ананың анасы» әңгімесі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік. Ғ. Мүсірепов өмірі мен шығармашылығына тоқталу, әңгіменің мазмұнын меңгерту, тақырыбын, идеясын ашу.
Дамытушылық. әңгімені талдата отырып, шығар мадан алған әсерлерін бүгінгі өмірмен салыстыра алатын, логикалық ойлау қабілеті н, қабылдауын, образды ойлауын дамыту
Тәрбиелік. Аналарды сыйлауға, құрметтеуге, аталы сөзге тоқтай білуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың түрі: аралас
Әдіс – тәсілі: баяндау, талдау, проблемалы ізденіс,сұрақ-жауап,мәнерлеп оқу
Көрнекілігі: слайд, электорнды бейне сабақ, қанатты сөзер, қима қағаздар
Пәнаралық байланыс: тарих, музыка, орыс әдебиеті
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру.
Оқушылармен амандасып, түгендеу. Оқу құралдарын түгендеу. Сабаққа назар аударту.
Психологиялық дайындық. Шаттық шеңбері
Жаңа сабақ
Слайд
Сөзжұмбақ шешу арқылы сабақтың тақырыбы айтылады
Сабақтың эпиграфы
“Халқымыздың өткен ғасырда бастан кешкен сан қилы күрделі тағдыры Мүсіреповтың құдіретті қаламы арқылы өзінің көркемдік бейнесін тапты. Оның әдебиеттегі зор еңбегі көзі тірісінде өзінің жоғарғы бағасын алды.»
Н.Ә.Назарбаев
Бейне сабақтар жинағынан Ғ.Мүсірепов туралы сабақ көру
Сабаққа кіріспе
Отызыншы жылдардың орта шенінде жазушыны М. Горькийдің ана тақырыбына жазған романтикалық әңгімелері қызықтырады. Гуманист жазушы М. Горькийдің адам деген ардақты атты жоғары бағалауы, өмірге рух себуші, тіршілік иесі аналардың қоғамдағы рөлі Ғ. Мүсіреповке үлкен ой салды. Ол М. Горькийдің «Адамның анасы» және «Өлімді жеңген ана» атты екі новелласын аударып, өзі де «Ананың анасы», «Ашынған ана», «Ананың арашасы (1934), «Ер ана» (1942), «Ақлима» (1944) атты әңгімелерін жазды.
«Ананың анасы» (1934) атты әңгімесінің мазмұны ел арасына кең тараған аңыздан алынған. Мұнда елді шауып, жазықсыз жас қызды зорлап алып бара жатқан батырды қыз анасының сөзбен тоқтатып, жеңгені, сөйтіп, оның қызын жау қолынан азат етуі баяндалған. Шығарманың мазмұны, Әйтілес ақсақалдың «етектей сақалын балуан саусақтарымен салалап тарап» қойып өткен өмір оқиғасын баяндауынан басталады. Әңгімеде намысқа шабар білегі, әділетті таныр жүрегі бар, бірақ ел әкімдерінің алдауына түскен аңғал батыр Жалпақ балуанның Бала бидің қолшоқпары болуы, жүрегін жарып шыққан қызының тағдырына шырылдап арашашы бола білген абзал ананың өжеттігі айтылады.(Үзінді тыңдау)
— Әйтілес кім?
— Әңгімедегі оқиға қай кезеңді суреттейді?
— Әйтілес қандай әңгіме айтты?
— Бала би Жалпақ балуанға не деді?
— Бидің тілегі қандай, батырдың тілігі не?
— Сауға деген не?
— Жылқының жатқан жерінен жарты көш шыққан кезде бір қара көрінді..
— Тағы бір мезгілде артқа қарасақ , тұйғындай түйіліп,жұлдыздай ағып біреу келеді..
б) Еркін әңгімелеу;(рөлге бөліп әңгімелеу)
в) Өзіңе ұнаған, ұнамаған эпизодты баяндау;
«Ананың анасы» әңгімесінің компазициялық құрылысы
«Ананың анасы» әңгімесінің тақырыбы — бүкіл тіршіліктің иесі ананың алдында бас ию.
Идеясы — аналарды қадірлеу, құрметтеу.
Экспозиция(басталуы) – Әйтілестің әңгімесі
Байланысы – Жалпақтың Ергенекті еліне аттануы. Қалың жылқы. Тұтқын қыз.
Шиеленісі – Жылқышының мерт болуы. Қуғыншы ана
Шарықтау шегі – Ананың сөзі. Кейкінің үкімі.
Шешімі – Ана мен қызына бостандық берілуі
Аңыз — эпостың көне түрлерінің бірі. Бұл да миф (Миф – 1) көне аңыз, әңгіме; 2) тарихи — мәдени сананың ерекше күйі) секілді, әсіресе, қиял араласқан фантастикалық хикая. Бірақ мифтен өзгешелігі — аңыздың негізінде шындыққа жанасымды, көбіне тіпті, өмірде болған, халық жадында сақталған оқшау оқиғалар жатады. әр халықтың тарихындағы әлдебір абзал адамдар, аса көрнекті қайраткерлер хақында да талай аңыздар туған.
Ғ. Мүсіреповтың бұл әңгімесінің аңыз деп айтылуының бір себебі — Әйтілестің аңызға айналған адамдардың басынан өткен уақиғаны әңгімелеуі.
Түсінгенін тексеру.
Әңгіме бойынша анаға және кейіпкерлерге мінездеме беру
|
Әңгіме кейіпкерлері |
мінездеме |
|
|
|
Проблемалық ой тастау.
1. Егер сен жазушы болсаң оқиғаны қалай аяқтар едің?
2. Жалпақ балуанның орнында өзіңіз болсаңыз, не істер едіңіз?
3. Қазіргі таңда анаға лайықты құрмет көрсетіле ме?
Дәптермен жұмыс. Мәтіндегі тірек сөздерді жазып шығу.
Ана туралы қандай мақал — мәтелдерді білеміз?
Шығармашылық жұмыс :
Буйриме әдісі:
………………………..шырағым
………………………..тұмарым
…………………………үйреткен
…………………………жыр-әнім /өлең жолдарын толықтыру/
Ана тақырыбындағы бір ән шырқайық..
Қорыту:
“Ғ.Мүсірепов көркем әдебиетте де, театрда да, кинода да,-өнердің тағы қандай түрі бар-бәрі-бәрінде де сұлулықтың гимн дәрежесіне көтеріліп келе жатқан классик.”
Ш.Мұртаза
Ғабит Мүсіреповты мақтаудың керегі жоқ. Онымен мақтану керек.
З.Қабдолов
Үй тапсырмасы.
а)Ана таусылмас өмір жыры 150 сөзден тұратын эссе
ә)Шығарма бойынша оқиғалы сурет салу
Бағалау
